ریخت شناسی مادر و نامادری در افسانه های پریان ایرانی بر بنیاد اسطوره ها

قصه های پریان نوعی از قصه های عامیانه هستند، که با یک آسیب و یا مصیبت آغاز می شود، با حرکت قهرمان و استفاده ی او از یک عامل یا وسیله ی جادویی وسپس چالش او با ضد قهرمان امتداد می یابد و به تدریج مسیر بهبود را می پیماید. قصه های پریان بنابر گفته ی لوی استروس صورت تقلیل یافته و ضعیف شده ی اسطوره ها هستند. به بیانی دیگر، قصه های پریان ریشه در اساطیر دارند. بنابراین یکی از راه های درک و دریافتِ آن ها، شناخت و تحلیل اسطورها است. در این پژوهش به صورت خاص، نقش و کارکرد مادر و نامادر به عنوان دو کنش متقابل در قصه های پریان ایرانی مورد تحلیل قرار خواهد گرفت، پس از آن با کارکردهای زایش و مرگِ ایزدبانوان در داستان های اسطوره ایِ آنها تطبیق داده می شود. ایزدبانوان در همه ی فرهنگ ها وجوه متضاد و متناقضی دارند، در حالی که می آفرینند، ویران می کنند و درحالی که بارور می کنند، الهگان مرگ هستند. این پژوهش سعی دارد با رویکرد ساختاری، تاثیر تقابلِ موجود در کارکردهای ایزدبانوان را بر نقش های گوناگونی که زن در قصه های پریان ایرانی دارد بررسی کرده و نشان دهد که اساساً کارکردها و خویش کاری های مختلف زنان در این قصه ها، همان وجوه متضاد و متقابل ایزدبانوان هستند، و در نهایت با تحلیل کنش های زنان در فیلم مهمان مامان به عنوان یک پدیده ی فرهنگی دنیای مدرن، به این نتیجه برسد که این تقابل ها و بارقه هایی از همان اندیشه ی کهن اسطوره ای همچنان در فرهنگ به صورتی پویا وجود دارد. تجزیه و تحلیل ساختاری عناصر تشکیل دهنده ی فرهنگ یک قوم، به شناخت ریشه ها، باورها، عقاید و هنر آن قوم می انجامد. بنابراین مطالعه بر روی افسانه های پریان به عنوان پدیده ای فرهنگی و فولکلوریک و مقایسه ی تطبیقی آن با اسطوره ها، ما را به شناخت دقیق تری از جامعه می رساند.